Warszawa. Zieleń zamiast betonu

– Chcemy Warszawy z odnowionym centrum – zielonej i bardziej przyjaznej środowisku. Zazieleniamy centrum miasta, tworzymy nowe skwery i odnawiamy parki. Dbamy o czyste powietrze. Mieszkańców zachęcamy do korzystania z miejskiego transportu i przesiadki na rower. Na tym właśnie polega nasz projekt „Stolica zieleni” – mówi prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski.

Polityka zazieleniania miasta prowadzona jest przez miejskie jednostko od wielu lat, jest szczególnie ważna dla mieszkańców w kontekście zmian klimatu. Jednym z jej celów jest zmniejszenie istniejącego w Warszawie zjawiska miejskiej wyspy ciepła. A to właśnie kolejne zielone tereny rekreacyjne wpływają na obniżenie temperatury – przede wszystkim podczas narastających, letnich upałów.

Z korzyścią dla pieszych

– Betonu w mieście uniknąć się nie da. Jednak w wielu miejscach jest niepotrzebny. W ramach naszych działań znajdujemy takie miejsca i – w miarę możliwości – likwidujemy. Rozkuwamy stary asfalt, ściągamy kostkę, płyty i sadzimy zieleń. Cały ten proces nazywamy rozpłytowaniem. Takie właśnie rozpłytowania zrealizowaliśmy lub kontynuujemy m. in. na ulicach Filtrowej i Świętojerskiej oraz pl. Wilsona – mówi Łukasz Puchalski, dyrektor Zarządu Dróg Miejskich.

Przy okazji takich realizacji poprawia się również bezpieczeństwo pieszych. Tak właśnie stało się na Filtrowej, gdzie kierowcy parkowali swoje samochody na chodnikach. Jednak na wyznaczone tam miejsca nie dało się wjechać od strony jezdni. Trzeba było przejechać przez torowisko i następnie dostać się do wybranego miejsca chodnikiem. Chodnik chociaż szeroki – nawet po odjęciu części przeznaczonej na parkowanie – wciąż był za wąski, by mogli się nim bezpiecznie poruszać piesi i samochody. Wprowadzone zmiany sprawiły, że znalazło się miejsce dla pieszych oraz nowych drzew.

W tym roku zieleni przybyło także wzdłuż innych ulic w całej Warszawie. Przykładowo na pl. Bankowym pojawiło się dziewięć kolejnych dębów przy skrzyżowaniu z ul. Elektoralną. Pod koniec roku dosadzone zostały tu drzewa na przygotowanym wcześniej pasie rozdzielającym jezdnie placu. Nowe drzewa rosną także wzdłuż ul. Odyńca. W al. „Solidarności”, na tyłach Muzeum Niepodległości powstał z kolei ogród deszczowy – w miejscu nieczynnego od dawna parkingu.

Odbetonowana została także ul. Koszykowa – między ulicami Lindleya i Chałubińskiego. Natomiast wzdłuż przebudowanych w zeszłym roku ulic Rudnickiego, Perzyńskiego i Podczaszyńskiego powstał park linearny. Trwają także prace nad przebudową skrzyżowania ul. Mazowieckiej z ulicami Kredytową i Traugutta. W jej ramach rozkuty został zbędny beton, a w jego miejscu zaplanowana została nowa zieleń.

Zakończyły się również prace modernizacyjne na pl. Wilsona, gdzie pojawiło się 15 nowych drzew oraz ok. 1500 m kw. krzewów – na wszystkich wlotach na plac.

Ubyło asfaltu także w popularnym „Skaryszaku”, czyli najpiękniejszym, zdaniem wielu, historycznym warszawskim parku. Na początku lipca zakończyły się zasadnicze prace związane z kompleksowym remontem głównej alei parkowej. Już wcześniej zamontowano tu – w ramach tej samej inwestycji – zupełnie nowe latarnie. Prace modernizacyjne w Parku Skaryszewskim to wspólne przedsięwzięcie Zarządu Dróg Miejskich oraz stołecznego Zarządu Zieleni.

Zielone Centrum Warszawy

Tempo, w jakim stolica się zazielenia chyba najłatwiej zaobserwować w Śródmieściu. W ramach realizowanego przez Zarząd Dróg Miejskich projektu Nowe Centrum Warszawy zmieniają się kolejne kwartały i fragmenty serca miasta. Po przebudowie placu Pięciu Rogów (2022 rok), który stał się ulubionym miejscem spotkań mieszkańców, w kolejnych miesiącach tego roku oddawane były następne śródmiejskie ulice.

W czerwcu zakończyła się kompleksowa modernizacja ulicy Polnej – na odcinku od Trasy Łazienkowskiej do placu Unii Lubelskiej. Podczas prac wymieniona została nawierzchnia, uporządkowano parkowanie, dosadzono nowe drzewa i niską zieleń. Stare latarnie wymieniono na energooszczędne, a nowe, wyniesione przejścia dla pieszych zostały doświetlone i dobrze oznakowane.

Również odmieniona Bracka robi wrażenie. Ta niegdyś zastawiona parkującymi samochodami uliczka zmieniła się w efektowny, zielony deptak zachęcający do spacerów i odpoczynku w cieniu drzew. Przed remontem na Brackiej rosło tylko 15 drzew. Po przebudowie, czyli w lipcu, przybyło tu roślinności. Oprócz nowych, dorodnych, ok. 9-metrowych platanów i klonów (łącznie 33 szt.), posadzono też okazałe krzewy soliterowe, krzewy niskie oraz byliny.

Na przełomie jesieni i zimy zakończyły się prace na ul. Chmielnej. Pojawiły się drzewa i krzewy, zainstalowano nowe ławki. Drzewa i krzewy na Chmielnej absorbować będą wodę opadową – w ramach prac wykonane zostało odwodnienie uwzględniające magazynowanie „deszczówki”. Dla potrzeb utrzymania zieleni w dobrej kondycji wykonano również sieć nawadniającą (kroplującą), która w okresach bez opadów zapewni podlewanie drzew i krzewów. Za te ostatnie modernizacje śródmiejskich ulic odpowiada Zarząd Terenów Publicznych.

Zazieleniła się również przestrzeń przy nowo oddanym Muzeum Sztuki Nowoczesnej, trwają kolejne inwestycje mające na celu „rozbetonowanie” centrum stolicy – m.in. na placu Centralnym (sadzone są obecnie wysokie drzewa) i kwartale ulic Złotej i Zgoda.

Kolejne parki i skwery

Strategię adaptacji do zmian klimatu poprzez rozbetonowanie ulic i placów kontynuuje Zarząd Zieleni m.st. Warszawy. W 2024 r. ZZW rozpłytował 3274 m² powierzchni, a w przyszłym roku zrealizuje 11 projektów z budżetu obywatelskiego na rozpłytowania o łącznej powierzchni 3 tys. m².

Betonu i asfaltu ubyło m.in. w takich dzielnicach, jak: Praga-Północ (plac Wileński, Markowska, Dąbrowszczaków, Namysłowska, Ratuszowa, Wileńska/Inżynierska); Praga-Południe (Grochowska – 3 skrzyżowania, Międzyborska); Żoliborz (przy stacji metra Marymont); Mokotów (Dąbrowskiego/Wiśniowa, Dąbrowskiego/Kazimierzowska, Sandomierska/Madalińskiego, Puławska na odcinku Dąbrowskiego – Różana); Ursynów (Gandhi/Dereniowa, Stryjeńskich/Belgradzka) i Ochota (Białobrzeska).

W tych miejscach powstały nowe tereny zagospodarowane zielenią – trawnikami, rabatami bylinowymi i krzewami, dzięki czemu nowe tereny stały się przyjazne dla owadów i ptaków oraz zwiększyła się ilość powierzchni biologicznie czynnej w mieście.

Jeszcze bardziej efektownie prezentują się powierzchniowe realizacje w postaci nowych parków i skwerów. Tylko od początku 2024 roku ZZW udostępnił mieszkańcom drugą część Skweru Integrator na Bielanach, zazielenił skwer Krasińskiego, rozpoczął modernizację Skwerów Gwary Warszawskiej i przy Broniewskiego. Trwa budowa parku linearnego wzdłuż ul. F. Płaskowickiej na Ursynowie. Zakończyły się prace przy parku przy ul. Suwak oraz w parku kieszonkowym na Bemowie.

Warto wspomnieć również o kolejnych nagrodach dla Parku Akcji „Burza” z Kopcem Powstania Warszawskiego. Jego rewitalizacja zakończyła się w lipcu 2023 r. – przestrzeń w parku została uporządkowana i zagospodarowana zgodnie z historyczną symboliką tego miejsca, a także z myślą o przyrodzie. Od czerwca 2024 r. mieszkańcy mogą korzystać z nowego placu wejściowego, na którym mieszkańcy posadzili mikrolas Miyawakiego. Park jest laureatem kilku ważnych nagród, w tym m.in. Europejskiej Nagrody dla Miejskiej Przestrzeni Publicznej, Grand Prix Nagrody Architektonicznej tygodnika „Polityka” oraz trzech Nagród Architektonicznych Prezydenta Warszawy. W tym roku odbywały się tam uroczystości upamiętniające 80. rocznicę Powstania Warszawskiego.

Zarząd Zieleni m.st. Warszawy pracuje nad kolejnymi realizacjami. W przyszłym roku oddane zostaną mieszkańcom m. in. dwie duże, zielone inwestycje – park linearny nad Południową Obwodnicą Warszawy oraz Park Żerański na Białołęce, na zachodnim nabrzeżu Kanału Żerańskiego (od ul. Modlińskiej do ul. Płochocińskiej).